Kolesterol nedir kolesterol tedavisi nasıl yapılır?

Son 10 yıllık süreçte en fazla adını duyduğumuz hastalıkların başında “kolesterol” gelir. Bir anlamda çağımız hastalığı olarak adlandırılan kolestorel nedir, kolestorel belirtileri nedir ve kolestorel tedavisinde hangi uygulamalar yapılır gelin hep beraber bunlara bakalım…

Vücudumuz için yaşamsal önem taşıyan ve yaşamımızı devam ettirebilmek için gereksinim duyduğumuz bir çeşit yağdır kolesterol. Kolesterol vücudumuzda hormon (kortizon, seks hormonu), D vitamini ve yağŸları sindiren safra asitlerinin sentezlenmesinde görevlidir.

Kolesterolün artması ile kan damarlarında tıkanmalar meydana gelir ki bu da insan sağlığı için oldukça tehlikeli bir durumdur. Kolesterol yüksekliğine sebep olan başlıca etmenler, sağŸlıksız beslenme, hareketsizlik, sigara, fazla kilolar, yaş ve kalıtsal faktörler sayılabilir. Yüksek kolesterol seviyeleri, kan damarlarının zamanla tıkanıp daralmasına yol açabilir. Bu birikim çok yavaş gerçekleşir. Kan damarları daraldıkça, kalbe giden kan azalır. Kalbe giden kanın sınırlandırılması, göğŸüs ağŸrısına (anjin) yol açabilir. Kalbe giden kanın büyük ölçüde azalması veya tamamen durması ise kalp krizi ile sonuçlanabilir.
İyi Kolesterol ve Kötü Kolesterol Nedir?

İyi ve kötü kolesterol vücut için zararlı olup olmaması durumuna göre adlandırılır. Kolesterol, kanda çözünmesi ve taşınması için karaciğŸerde bir protein ile birleştirilir. Bu kolesterol ile protein birleşimine lipoprotein adı verilir. Bu lipoproteinlerin çeşitleri vardır.

Düşük yoğŸunluklu lipoproteinler (Low-Density Lipoproteins = LDL): Kan kolesterolünün yaklaşık olarak %70′ini taşımaktadırlar. Kan damarları duvarlarına girebilmek için yeterince küçüktürler ve damarlara zarar verirler. Kötü kolesterol olarak da adlandırılırlar.
Yüksek yoğŸunluklu lipoproteinler (High-Density Lipoproteins = HDL): Vücudun kullanamadığŸı yağŸı karaciğŸerden safraya boşaltmak üzere taşır. Kolesterolün bir cins ters naklini yaptığŸı için iyi kolesterol olarak adlandırılır.
EğŸer kanda fazla miktarda kolesterol varsa, kolesterol akyuvarlar, kan pıhtısı, kalsiyum… gibi maddelerle beraber kan damarlarının duvarlarında birikir ve kan damarlarının sertleşmesine, daralmasına (ateroskleroz) yol açar. Halk arasında bu olay, damar sertliğŸi ya da damar kireçlenmesi olarak bilinmektedir.

Kanda kolesterol ve LDL-kolesterolün yüksek olması yüksek risk oluşturmaktadır. Ayrıca HDL-kolesterolün düşük olması da bir risktir. Bu riske sahip kişilerde, kalp krizi, felç, damar tıkanıklığŸı, böbrek yetersizliğŸi gibi hastalıkların ortaya çıkma olasılığŸı artmaktadır.

20 yaşın üzerindeki kişilerde, kan kolesterol düzeylerinin 200 mg/dl’nin altında olması, kan LDL-kolesterol düzeylerinin 130 mg/dl’nin altında olması ve kan HDL-kolesterol düzeylerinin de 40 mg/dl’nin üzerinde olması istenilen değŸerlerdir. Kolesterol > 200 mg/dl ya da LDL-kolesterol > 130 mg/dl ya da HDL-kolesterol < 40 mg/dl ise kalp damar hastalıkları RİSKİ FAZLADIR. İyi kolesterol olan HDL-kolesterol’ün düzeylerindeki artış bu riski azaltmaktadır.

Kanda kolesterolün yüksek olması, yağŸ metabolizması bozukluğŸunun olduğŸunu gösterir. YağŸ metabolizması bozukluğŸundan şüphe edilen bir hastada yapılması gereken işlem, kan alınarak öncelikle total kolesterol, LDL-kolesterol, HDL-kolesterol ve trigliserid düzeylerinin ölçülmesidir.

kolesterol, iyi ve kötü kolestrol, kolesterole neden olan sebepler
Kolesterol Neden Artar? Kolestrolu Yükselten Sebepler Nedenler?
Kanda kolesterol düzeyini etkileyen çok sayıda faktör vardır. Bu faktörlerin bazıları değŸiştirilebilir niteliktedir.
Kolesterol artıran-azaltan etkileyen faktörler:

Kalıtımsal faktörler,
YediğŸimiz gıdalar,
Şişmanlık,
Yaşam tarzı,
Yaş,
Diyabet,
Yüksek tansiyon,
Bazı böbrek ve tiroid hastalıkları,
Sigara,
Stres gibi faktörler kolesterolü ve kötü kolesterolü (LDL-kolesterol) yükseltir.

Genler: Ailede erken yaşlarda geçirilmiş kalp krizi veya kalp krizine bağŸlı ölüm öyküsü varsa koroner arter hastalığŸı veya yüksek kolesterol riski ailevi olarak artmaktadır.

YağŸlı yiyecekler: Kolesterol et, peynir gibi hayvansal gıdalarda ve hazır gıdalarda çokça bulunur. Bunları tükettiğŸinizde vücudunuz daha çok doymuş yağŸ ve kolesterol emer.

Aşırı kilo: Ciddi derecede şişman kişilerin kanlarında kolesterol ve trigliserid miktarları oldukça yüksektir.

Hareketsiz yaşam tarzı: Fiziksel aktivite ile kolesterol düzeyleri arasında direkt ilişki olduğŸunu göstermektedir. Fiziksel aktivitesi az olan kişilerde HDL-kolesterol düşük, LDL-kolesterol ise yüksektir. Düzenli olarak egzersiz yapmak iyi kolesterolü artırmaktadır.

Yaşlanma: Yaşın artmasıyla beraber genellikle kolesterol düzeylerinde de artış görülür.Erkeklerde 45 yaş ve üzerinde yüksek LDL-kolesterol düzeyleri görülme sıklığŸı artar. Kadınlarda ise menapozu izleyen dönemlerde kolesterol seviyesinde belirgin artış görülür.

Uzun Süreli Hastalıklar: Kronik hastalıklar yüksek kolesterole neden olabilirler.(Diabet, böbrek hastalıkları, karaciğŸer hastalıkları ve hipotiroidi )

Sigara: Sigara içenler yüksek kolesterol seviyeleri açısından risk grubundadırlar. Sigara içenlerin damar duvarlarının yüzeylerinde düzensizlikler oluşur ve bu düzensiz yüzey daha çok yağŸ tutulumuna sebep olur. Sigara içenlerde HDL-kolesterol miktarları yaklaşık olarak %15 azalmaktadır. Stres: Stres ve yüksek kolesterol düzeyleri arasındaki ilişki henüz kanıtlanmış değŸildir.İşadamları gibi Stres altındaki insanların kendilerini, yiyecek, alkol ve tütün tüketimini arttırarak teselli ettikleri tahmin edilmektedir; bunun da kolesterol düzeylerini olumsuz etkilediğŸi düşünülmektedir.

Kolestrol Tedavisi

Yüksek kolesterolün kontrol altına alınması ile yaşam süresinin uzadığŸı, kalp ve damar hastalıklarına bağŸlı ölümlerin azaldığŸı ve kalıcı sakatlıkların önlendiğŸi kesin olarak gösterilmiştir. Kolesterol yüksekliğŸine ilaveten şişmanlık, yüksek tansiyon, şeker hastalığŸı, sigara gibi diğŸer kardiyovasküler risk faktörlerinin tedavisi de planlanmalıdır.

Tedavi iki aşamada gerçekleştirilir:

1. İlaçsız tedavi

2. İlaç tedavisi

Her hasta için farklı tedavi uygulanabilir. İlaçsız tedaviler kesinlikle ihmal edilmemeli ve özenle sürdürülmelidir. İlaç tedavisi, kesinlikle doktor denetiminde olmalıdır.

1. İlaçsız tedaviler alışılmış yaşam düzeninin değŸiştirilmesi olarak da düşünülebilir.

SağŸlıklı beslenme yoluyla kolesterol düzeyinizle başa çıkmanız mümkün. SağŸlıklı beslenmenin en önemli kurallarından biri düşük miktarda doymuş yağŸ tüketimidir. Doymuş yağŸların yerini, tekli veya çoklu doymamış yağŸların alması gerekir. Aynı zamanda, bitki sterolleri veya stanol içeren margarin ve diğŸer yiyecekler de, kolesterolü düşürmede yardımcı olur. Bunun yanında, kilo verme, düzenli fiziksel aktivite ve sigarayı bırakma gibi yaşam biçimi değŸişiklikleri de kolesterolü düşürmede yardımcı olur. Kolesterolü düşürmek için yararlı olabilecek aşağŸıdaki önerileri okuyunuz. Unutmayın – herşeyi birden değŸiştirmeye kalkmayın, değŸişimler teker teker yapıldığŸında ortaya mükemmel sonuçlar çıkacaktır!

KOLESTEROL BİLİNMESİ GEREKEN ÖNEMLİ HUSUSLAR

SağŸlıklı Beslenme Daha az hayvansal (doymuş) yağŸ tüketin. AlabildiğŸiniz en ince et dilimlerini satın alın.
Etten gözle görülebilen tüm yağŸları, ve tavuğŸun derisini ayırın.
Daha az hazır bisküvi, pastane ürünü ve kek tüketin.
Çoklu veya tekli doymamış yağŸlar açısından zengin yağŸ ve margarinleri tercih edin.
Yemek pişirirken katı yağŸlar yerine ayçiçek yağŸı, mısırözü veya zeytinyağŸı gibi bitkisel yağŸlar kullanın.
Bu yağŸları ayrıca salatalarınıza sos olarak da kullanabilirsiniz.
Bitki sterolleri açısından zengin yağŸları tercih edin.

YağŸsız veya yarım yağŸlı süt, az yağŸlı yoğŸurt, ve az yağŸlı peynir gibi, düşük yağŸ içeren günlük ürünleri tercih edin.
Haftada en az bir kez yağŸlı balık (örneğŸin somon, sardalya, ton – konserve şeklinde de olabilir) tüketmeye özen gösterin.
Bol bol meyve, sebze ve baklagil tüketin (mercimek ve fasulye gibi).
Günde toplam en az 5 porsiyon tüketin. Bir porsiyon, 2-3 kaşık sebze, bir adet meyve (mesela bir muz) veya 2-3 adet küçük boy meyve (örneğŸin erik), 1 küçük kase meyve salatası, veya bir bardak taze sıkılmış meyve suyuna denktir.
Makarna, pirinç, ekmek, buğŸday, patates ve mısır gevreğŸinden oluşan nişastalı yiyecekleri, öğŸünlerinizde düzenli olarak tüketin.

Tam buğŸday ekmek gibi işlenmemiş karbonhidratları tercih etmeye özen gösterin.
Alkolü çok kaçırmayın, ölçülü tüketin. Bu ölçü, kadınlarda günde bir birim (birime linkle), erkeklerde ise iki birimi (birime linkle) geçmemelidir.
DiğŸer Yaşam Biçimi Faktörleri Sigarayı bırakın.
Fazla kiloluysanız, kilo verin.

Hareketlenin. Her gün 30 dakikalık fiziksel aktiviteyi hedefleyin (bu süreç, üç adet 10′ar dakikalık seanslardan oluşabilir). Tempolu yürüyüş ideal olacaktır. Stresinizle başa çıkmayı ve rahatlamayı öğŸrenin.
2. İlaç tedavisinde kullanılan ilaçlar, yağŸ metabolizmasındaki bozuklukların düzenlenmesi amacıyla geliştirilmişlerdir. ·

Statinler: Kolesterol düşürücü tedavide uzun yıllar boyunca yapılmış çalışmalarla etkinlik ve güvenliliklerini kanıtlamış statinler çok yaygın olarak kullanılmaktadırlar. Kötü kolesterolü düşürmenin ve iyi kolesterolü artırmanın yanı sıra bu ilaçlar, yüksek kolesterol düzeyleri ile ilişkili kardiyovasküler olayları da azaltmaktadırlar.

Yorum yapın